Wydawnictwa oddziałowe

Poza wydawanymi przez Zarząd Główny PTT informatorem „Co słychać?” i rocznikiem „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” szereg oddziałów PTT wydaje własne gazetki. Nawiązując do 22 lat legalnej działalności PTT warto może przedstawić dorobek wydawniczy naszych oddziałów w porządku chronologicznym ich powstawania.

Niewątpliwie najstarszym oddziałowym czasopismem zainicjowanym dwa lata wcześniej niż zostaliśmy zarejestrowani było zainicjowanego przez Maciej Mischke „Wołanie” firmowane przez Towarzystwo Tatrzańskie przy Dzielnicowym Ośrodku Kultury Kraków-Podgórze, którego pierwszy numer datowany jest na maj 1987. We wprowadzeniu czytamy: Towarzystwo postawiło sobie za cel „wpajanie i utrwalanie wśród członków Towarzystwa umiłowania i poszanowania gór” poprzez „działalność górską letnią i zimową, w górach polskich i obcych, w sposób dający radość i zapewniający bezpieczeństwo”. Jest to niewątpliwie credo naszego honorowego prezesa, Macieja Mischke, zarazem ratownika tatrzańskiego, który kładł duży nacisk na sprawy bezpieczeństwa w górach. Toteż „Wołanie” skierowane jest do członków Towarzystwa Tatrzańskiego i zarazem członków wspierających GOPR. W tym czasie byliśmy członkami wspierającymi GOPR na podstawie złożonych w GOPR deklaracji. A to pisemko miało być naszym wkładem w to popieranie działalności ratowników. Pewna ilość egzemplarzy „Wołania” była przekazywana Grupie Tatrzańskiej GOPR w Zakopanem, która kilka lat później wyodrębniła się jako TOPR. Oficjalnie znajduję w pierwszych zeszytach swoje nazwisko jako redaktora, ale był nim de facto Maciej Mischke, a mój pomysł wydawania „Co słychać?’ przyjął chyba jako zdradę, bo już od tego czasu pisemko zaczęło kuleć. Nie będę tu analizować jego zawartości, wspomnę, że w czwartym zeszycie (listopad 1988) ukazał się artykuł Stefana Maciejewskiego: „PTT in memoriam”, w którym autor po raz pierwszy przedstawił swoje smutne refleksje po odmowie rejestracji PTT w 1983 roku, która miała oznaczać zaprzestanie naszej działalności. „Wołanie” ukazywało się dwa razy w roku. W 1996 roku redaktorem został Andrzej Słota; Maciej Mischke ustępując z prezesury wycofał się także z redakcji pisma, chociaż figurował w zespole redakcyjnym. Niestety nowy redaktor skarżył się na brak chętnych do pisania, zamieszczał rozmaite przedruki z historii turystyki górskiej i taternictwa. Rok śmierci prezesa Mischke stał się zarazem końcem tego pisma. Wszystkie numery „Wołania” zostały wprowadzone na stronę internetową Oddziału PTT w Krakowie i tam trwają dalej w formie wirtualnej. Zachęcamy do zapoznania się z nimi.

Od samego początku swej działalności w roku 1991 Oddział PTT wydaje kwartalnik „Beskid” w objętości 24 stron i nakładzie 600 egzemplarzy, poświęcony turystyce górskiej, ogólnie pojętej problematyce gór, ekologii oraz działalności Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a w szczególności Oddziału „Beskid” w Nowym Sączu. Czasopismo posiada swój numer ISSN 1426-6776 i przekazywany jest do wytypowanych bibliotek w całej Polsce w myśl ustawy o egzemplarzach obowiązkowych. Redaktorem „Beskidu” W ostatnich latach pismo ukazywało się dwa razy w roku i miało opóźnienia. Niestety, nie zostało wprowadzone do internetu.

W roku 1991 Oddział PTT w Gliwicach rozpoczął wydawanie swego biuletyny informacyjnego, który po roku przyjął tytuł „Hyr”. Co roku ukazywało się kilka numerów –maksymalnie 6, a pod koniec już jeden w roku. W ciągu 10 lat ukazało się łącznie 37 numerów, w tym nr 25 (listopad 1996) potraktowany został jako jubileuszowy z okazji 15 rocznicy powstania Gliwickiej Grupy Obywatelskiego Komitetu Reaktywowania PTT i 5 rocznicy powołania Oddziału PTT w Gliwicach. Redaktorem pisma aż do opuszczenia Gliwic i oddziału był Jan Siwiec. Ostatni numer „Hyra” – Rok X, nr 1 (37) zredagowany przez Kazimierza Drabczyka i Krzysztofa Waczyńskiego ukazał się w maju 2001 roku. Niestety, wkrótce oddział zaprzestał działalności i został rozwiązany.

W tym samym mniej więcej czasie zaczął się ukazywać „Świstak”, pismo oddziału PTT w Poznaniu pod redakcją Jerzego J. Preislera i Haliny Filarowskiej. Pismo wysoko oceniane przez redaktora Liberaka (patrz Pamiętnik PTT tom 1 (1992). Niestety dawno już nie miałam w ręku „Świstaka”, po śmierci prezesa i redaktora J.J. Preislera działalność wydawnicza w Poznaniu wyraźnie podupadła. Ostatni numer „Świstaka” w mniejszym formacie, na kredowym papierze, z kolorową okładką datowany na listopad 2001 roku wydany został z okazji 80-lecia Poznańskiego Oddziału PTT. Zawiera historię oddziału założonego po raz pierwszy w marcu 1921 roku, prezentuje również zasłużonych działaczy PTT prof. Andrzeja Kostrzewskiego i śp. Zenona Mariana Szymankiewicza. A może oddział w Poznaniu wróci do wydawania swojego pisma?

Sygnalizuję tu próby wydawnicze w tym czasie, które nie doczekały się kontynuacji – tu mowa o biuletynie Oddziału PTT w Ostrzeszowie pt. „Ondraszek” i informator oddziału radomsko-dęblińskiego „Gawra”. Także w 1993 roku singlami pozostałypróby wydawnicze w Bydgoszczy „Obserwator Tatrzański” i „Informator z Kozicą”Oddziału Podhalańskiego PTT w Nowym Targu.

Wróćmy jednak do czasopism, które ukazują się stale i regularnie. Do nich należy przede wszystkim łódzki „Zakos”, który rozpoczął swe istnienie w październiku 1992 roku pod redakcją Włodzimierza Janusika. Ukazuje się co miesiąc z wyjątkiem wakacji (10 numerów w roku) i w punktualności ukazywania się zajmuje niewątpliwie pierwsze miejsce. Przez szereg lat na czele zespołu redakcyjnego stała Aleksandra Lesz, ostatnio zaś Nina Mikołajczyk i Krzysztof Pietruszewski. „Łodzianie to ruchliwe, pełne inicjatywy grono turystów i narciarzy. Opisy wypraw i wycieczek robione ciekawie” – pisał onegdaj redaktor Adam Liberak. Tak jest przez cały czas. W każdym numerze podawany jest na końcu program wycieczek i spotkań na kolejny miesiąc, a ponieważ gazetka rozdawana jest na spotkaniach, wiadomo jest na bieżąco co jest przewidziane w najbliższym czasie.

Z chwilą objęcia prezesury przez Jana Weigla w 1993 roku zaczął się ukazywać „Biuletyn informacyjny Oddziału PTT w Bielsku-Białej”. Nie miał wyodrębnionego tytułu, ukazywał się nieregularnie 3-4 razy w roku, miał przede wszystkim charakter komunikatu do członków. Sporadycznie tylko trafiał w moje ręce, może dlatego był pomijany przy omawianiu naszych czasopism w kolejnych Pamiętnikach. Od czasu objęcia prezesury w oddziale przez Szymona Barona w 2008 roku „Biuletyn” zwiększył znacznie objętość przybierając formę gazetki. Ukazuje się w formie elektronicznej na stronie oddziału, powielany w niewielkiej ilości dla członków, rozdawany na spotkaniach. Ukazują się obecnie artykuły sygnowane przez autorów, częstym autorem i dobrym piórem był nieodżałowany śp. Janusz Badura.

Po podziale oddziału radomsko-dęblińskiego Stanisław Krok wydawał dla członków Oddziału Akademickiego w Radomiu rozmaite biuletyny szkoleniowe pod różnymi tytułami, najczęściej pt. „Radom”.

W 1995 roku założony został Oddział PTT w Sosnowcu i rok później, na posiedzeniu ZG PTT w Zawoi 18.10.1996 roku zaprezentował pierwszy numer swego biuletynu informacyjnego pt. „Klimek”. Pismo ukazuje się trzy razy w roku redagowane przez Zbigniewa Jaskiernię i Krzysztofa Czesaka. Redaktorzy zapoznają swych członków z wyprawami himalajskimi zamieszczając przedruki z innych czasopism. Stosunkowo mało jest artykułów o wycieczkach oddziału i jego członków.

W 1996 roku po raz drugi powstał Oddział PTT w Gdańsku z prezesem Grzegorzem Niewiadomym. Do redakcji Pamiętnika trafił pierwszy numer kwartalnika górskiego pt. „Oscypek” , lato-jesień 1997,wydany przez wydawnictwo „Zawrat”. 72 strony druku, o bogatej treści aktualnej i historycznej m.in. artykuł o Pomorzanach w Towarzystwie Tatrzańskim (1873-1920). Niestety jest to jedyny numer w moim posiadaniu, a oddział zniknął szybko z naszego rejestru.

Na spotkaniu opłatkowym Oddziału w Chrzanowie, 18 stycznia 1997 roku trafił do rąk czytelników pierwszy numer czasopisma „Orzeł Skalny”. Tytuł miał uczcić pamięć zasłużonego profesora liceum chrzanowskiego, Zdzisława Krawczyńskiego, który prowadził młodzież w góry od lat przedwojennych i używał tego pseudonimu. Od 6 stron objętości pierwszego numeru pismo doszło do objętości 40-48 stron. Jest kwartalnikiem. Każdy numer zawiera kronikę „Z życia Oddziału” relacjonując krótko odbyte wycieczki i prelekcje. Jest też galeria fotograficzna z wycieczek. Następnie ciekawostki z gór i regionów górskich – wydarzenia z ostatniego kwartału „Czy wiecie, że” oraz „Cabańskie wieści” czyli wydarzenia lokalne. Następnie blok artykułów o zróżnicowanej tematyce, których autorami są często stali prelegenci. Numer kończy „Kącik poezji”. Redaktorem „Orła skalnego” do końca 2010 roku był Stanisław Trębacz. W marcu 2011 roku ukazał się nr 57 kwartalnika już bez jego udziału.

50 numerów ma za sobą biuletyn informacyjny Oddziału Karpackiego PTT w Łodzi pt. „A co u nas?” czyli informujący o tym, co robią „karpatczycy” jako drugi oddział PTT na terenie Łodzi powołany w 1999 roku. Od roku 2003 czasopismo można przeczytać i pobrać ze strony internetowej oddziału. Pismo ukazuje się kwartalnie. Specjalizuje się w tematyce huculskiej i łemkowskiej, ostatnio relacjonuje wydarzenia związane z obchodami 40 rocznicy śmierci Stanisława Vincenza. Janusz Pilc w każdym numerze opisuje kolejno dawne bieszczadzkie cerkiewki. Innym stałym działem prowadzonym przez Stanisława Flakiewicza jest „Na kartach historii”. Są też „Wieści nie tylko z gór” zestawiane przez Janusza Pilca. Od czasu do czasu zestawiane są nowości wydawnicze. Poza tym artykuły związane z wycieczkami oddziału, relacje z posiedzeń ZG PTT. Na końcu – podobnie jak w „Zakosie” program na najbliższy czas pod tytułem „A co dalej?” Redaktorem gazetki jest Irena Wagner.

W roku 1999 powstało Koło PTT w Tarnobrzegu, przynależne do Oddziału PTT Beskid w Nowym Sączu. Prowadzi bardzo prężnie działalność wycieczkową i wydaje pisemko „Nasze wędrowanie” w którym zamieszczane są roczne plany wycieczek i relacje z już odbytych. Pismo redaguje Mieczysław Winiarski.

W latach 2006-2011 ukazywał się, jedynie w formie wirtualnej, „Biuletyn Oddziału Warszawskiego PTT im. Mieczysława Karłowicza” pod redakcją Zbigniewa Muszyńskiego. Pierwsze numery zapowiadały tylko terminy i tematy spotkać, potem redaktor zaczął zapełniać je interesującą treścią, wypełniając objętość 4 stron. Biuletyny można przeczytać i pobrać ze strony internetowej oddziału. Od 2016 warszawski oddział PTT wydaje periodyk pt. „Wantule”, którego redaktorem jest Andrzej Osiak

Od grudnia 2012 roku również Oddział PTT im. ks. Bogusława Królikowskiego COr w Tarnowie wydaje swój własny kwartalnik „Tarnowska Perć”, który można pobrać ze strony internetowej oddziału.

 

Czytaj online:

„Wołanie”
„Zakos”
„Biuletyn informacyjny Oddziału PTT w Bielsku-Białej”
„Orzeł Skalny”
„Tarnowska Perć”
„Klimek”
„Wantule”