Ważniejsze daty z historii turystyki polskiej, PTT i Zakopanego
-
1802 – 1805
Stanisław Staszic w wędrówkach po Karpatach zwiedza Beskidy, Tatry i Pieniny, zdobywa Babią Górę, dokonuje pierwszego wejścia na Kołowy Szczyt, wchodzi m. in. na Czerwone Wierchy, Krywań, Sławkowski Szczyt spędza noc na szczycie Łomnicy i tam przeprowadza badania naukowe. -
1818
Dnia 4 sierpnia, Antoni Malczewski jako pierwszy Polak zdobywa najwyższy szczyt Europy – Mont Blanc, narodziny Polskiego Alpinizmu. -
1840 – 1843
Wincenty Pol odbywa wędrówki po Beskidach od źródeł Czeremoszu po źródła Wisły. -
1860
Ukazuje się ,,Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin” Eugeniusza Janoty. -
1869
Dnia 19 lipca, ustawowa o ochronie kozicy i świstaka. -
1870
Ukazuje się pierwsze wydanie ,,Ilustrowanego Przewodnika do Tatr, Pienin i Szczawnicy” Walerego Eliasza – Radzikowskiego. -
1873
Dnia 3 sierpnia, idea powstania Towarzystwa Tatrzańskiego – pierwszej polskiej organizacji turystycznej. -
1874
Dnia 19 marca, Wysokie c. k. Namiestnictwo we Lwowie zatwierdziło rozporządzeniem L.11 734 pierwszy STATUT galicyjskiego Towarzystwa Tatrzańskiego -
1874
Dnia 10 maja, wybór władz TT, pierwszym prezesem zostaje hr. Mieczysław Rey. -
1874
W dniu 31 maja odbywa się walne zgromadzenie członków TT. Wprowadzenie zmian. Zasadniczą zmianą i bardzo ważną, to zmiana nazwy stowarzyszenia. Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie zmieniono na Towarzystwo Tatrzańskie z siedzibą w Krakowie. Zrównano w prawach wszystkich członków i wprowadzono nowy punkt o ,,wspieraniu przemysłu górskiego wszelkiego rodzaju” (chodzi o Zakopane, główny cel aktywności TT w tym czasie) oraz, że walne zgromadzenia odbywać się będą tylko w Krakowie. -
1874
Dnia 3 sierpnia, TT otwiera nad Morskim Okiem swoje pierwsze schronisko – im. Stanisława Staszica. -
1874
Dnia 22 sierpnia, ksiądz Józef Stolarczyk zdobywa Gierlach – najwyższy szczyt Tatr i Karpat. Jest to ósme wejście z przewodnikami. -
1875
TT organizuje służbę przewodników w Tatrach. -
1876
Ukazuje się pierwszy rocznik ,,Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego” – organu TT. -
1876
W Stanisławowie powstaje pierwszy Oddział TT. -
1876
W Zakopanem powstaje Szkoła Przemysłu Drzewnego, przy wsparciu TT. -
1878
Powstaje Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie. -
1879/80
Jan Gwalbert Pawlikowski wespół z przewodnikiem Maciejem Sieczką zdobywają dziewiczy Mnich – początek taternictwa w sportowym wydaniu. -
1882
Dnia 30 lipca otwarcie Dworca Tatrzańskiego TT w Zakopanem. -
1887
Podział przewodników na trzy klasy, wprowadzenie odznaki i przewodnickiej legitymacji, książeczki służbowej. -
1887
Wyznakowany zostaje pierwszy szlak w Tatrach Polskich; z Zakopanego przez Polanę Waksmundzką do Roztoki i Morskiego Oka. -
1889
Dnia 1 lipca otwarcie, Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. -
1889
Dnia 9 maja Hrabia Władysław Zamoyski z Kórnika nabywa Zakopane na licytacji w Nowym Sączu. -
1889 – 1891
Starania Towarzystwa Tatrzańskiego o doprowadzenie do Zakopanego linii kolejowej. -
1893
Początek działalności Oddziału Pienińskiego TT. -
1893
Tadeusz Smoluchowski inicjuje pierwsze narciarskie wycieczki w Karpatach Wschodnich będące zalążkiem górskiego narciarstwa turystycznego. -
1894
Stanisław Barabasz i Jan Fiszer odbywają pierwszą narciarską wycieczkę w Tatrach ; z Kuźnic do Czarnego Stawu Gąsienicowego. -
1894
W dniach 22 – 24 stycznia Jan Grzegorzewski z towarzyszami i przewodnicy Bartłomiej Obrochta, Gustaw Rojna Studentowicz i Józef Trzebunia Słomian odbywają pierwszą zimową górską wycieczkę w Tatrach Polskich; z Zakopanego przez Zawrat do Morskiego Oka. -
1897
Józef Schnaider oraz Marian Małczyński z żoną zdobywają na nartach Chomiak i Howerlę. -
1898
Ukazuje się pierwszy polski podręcznik narciarski; Józefa Schneidera ,,Na nartach skandynawskich podręcznik dla zwolenników sportu narciarskiego”. -
1899
Linia kolejowa dociera do Zakopanego. -
1899
Dnia 6 września Janusz Chmielowski samotnie dokonuje pierwszego wejścia na Granaty przez Granacką Przełęcz, pierwsza wyczynowa wycieczka taternicka bez przewodnika. -
1902
Dnia 13 września wyrok sądu w Grazu przyznaje ,, Polsce,, prawa do Morskiego Oka. Polskimi rzecznikami w toczącym się procesie było TT i Oswald Balzer. -
1903
Dnia 27 kwietnia, Walne zebranie członków TT zatwierdza statut Sekcji Turystycznej TT. -
1905
Dnia 14 maja za sprawą Hugo Zapałowicza powstaje Oddział Babiogórski w Makowie Podhalańskim. -
1906
Mieczysław Orłowicz zakłada Akademicki Klub Turystyczny we Lwowie. -
1906
W Nowym Sączu powstaje Towarzystwo Turystyczne ,,Beskid”, w 1907 przekształcone w Oddział TT. -
1906
Dnia 27 października zatwierdzenie statutu Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, założonego przez Aleksandra Janowskiego i Aleksandra Patka. -
1907
Dnia 26 stycznia Zygmunt Klemensiewicz i Roman Kordys zakładają we Lwowie Karpackie Towarzystwo Narciarzy. -
1907
Dnia 28 lutego Mariusz Zaruski, Stanisław Barabasz, Mieczysław Karłowicz zakładają Zakopiański Oddział Narciarzy TT. -
1907
Dnia 1 marca we Lwowie ukazuje się pod redakcją Kazimierza Panka pierwszy numer kwartalnika ,,Taternik” – STTT. -
1907
Dnia 25 grudnia w Zakopanem rozpoczyna się pierwszy kurs narciarski zorganizowany przez TT. Spośród pięciu przewodników ukończył go Stanisław Byrcyn Gąsienica. -
1909
Powstaje Towarzystwo Automobilistów Królestwa Polskiego. -
1909
W Krakowie powstaje Sekcja Narciarska AZS. -
1910
Powstaje Sekcja Przyrodnicza TT. -
1910
Aleksy Boniecki, Aleksander Bobkowski i Bronisław Macudziński zakładają Oddział Krakowski Karpackiego Towarzystwa Narciarzy, przekształcony później w Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy. -
1910
Ukazuje się pierwszy numer miesięcznika „Ziemia” – organ PTK. -
1910
Dnia 29 października Namiestnictwo Galicyjskie zatwierdza statut, założonego przez Mariusza Zaruskiego Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. -
1911
Dnia 11 lutego utworzona zostaje Sekcja Ochrony Tatr TT. -
1911
Dnia 25 listopada powstaje Sekcja Ludoznawcza TT. -
1919
Grudzień, Karpackie Towarzystwo Narciarzy, Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy , Sekcja Narciarska TT, Sekcja Narciarska AZS Kraków oraz Wintersportclub des Beskiden Veraines z Bielska tworzą Polski Związek Narciarski. -
1920
Ukazuje się ostatni rocznik ,,Pamiętnika Towarzystwa Tatrzańskiego”, poświęcony jest sprawom Spisza, Orawy i Czadeckiego. -
1920
Towarzystwo Tatrzańskie przyjmuje nazwę Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. -
1923
We Lwowie ukazuje się pierwszy rocznik ,,Wierchów”, organ PTT. -
1924
Utworzenie Sekcji Tatrzańskiej AZS Kraków. -
1925
Utworzony zostaje Automobilklub Polski. -
1925
Powstaje Polski Touring Club. -
1930
Powstaje Polski Związek Kajakowy. -
1932
Ustanowiona zostaje pierwsza w świecie odznaka turystyczna – Górska Odznaka Narciarska. -
1933
Dnia 18 października decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych Zakopane uzyskuje prawa miejskie. -
1933/34
Pierwsza polska wyprawa egzotyczna w Andy. -
1935
Ustanowienie Górskiej Odznaki Turystycznej (GOT) dnia 23 czerwca na zjeździe PTT w Stanisławowie. -
1935
Sekcja Turystyczna PTT, Sekcja Tatrzańska AZS Kraków oraz Koło Wysokogórskie Oddziału Warszawskiego PTT tworzą Klub Wysokogórski PTT. -
1939
Dnia 2 lipca pierwsza polska wyprawa w Himalajach zdobywa Nanda Dewi Est. -
1948
Uroczyste obchody w Zakopanem 75 rocznicy powstania PTT z udziałem pierwszego po wojnie wybranego prezesa PTT Władysława Wolskiego -
1950
Dnia 16 grudnia ostatni zjazd PTT, zakończenie działalności i polityczna likwidacja jedynego górskiego turystycznego stowarzyszenia w Polsce -
1950
Dnia 17 grudnia decyzją polityczną władz PRL w miejsce zlikwidowanych PTT i PTK powstaje Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. -
1981
W dniach 10 – 11 października w Krakowie odbył się Sejmik Obywatelskiego Komitetu Reaktywowania PTT w Klubie Dziennikarzy „Pod Gruszką”, w którym uczestniczyło 52 osoby, w tym przedstawiciele 16 ośrodków reaktywowania PTT z całego kraju. Uchwalono: reaktywowanie Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, statut i deklarację programową oraz wybrano Zarząd Tymczasowy z przewodniczącym Stefanem Maciejewskim. -
1988
Dnia 9 grudnia powstaje Odrodzone Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, zarejestrowane w Sądzie w Katowicach jako Towarzystwo Tatrzańskie, kontynuator dawnego TT – działające w górach i dla gór. -
1989
Dnia 7 października w Zakopanem odbył się I Zjazd Delegatów Odrodzonego Towarzystwa Tatrzańskiego. Powstają sukcesywnie nowe i odrodzone oddziały TT w całej Polsce. -
1990
Dnia 31 marca zebranie założycielskie odrodzonego Oddziału PTT ,,Beskid” w Nowym Sączu. Kontynuator Oddziału przekształconego w TT w 1907 roku. Pierwszym prezesem został wybrany Maciej Zaremba. -
1992
Wydanie przez Odrodzone PTT pierwszego tomu Pamiętnika Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Pierwsi redaktorzy: Adam Liberak i Barbara Morawska – Nowak. W następnych latach kolejni redaktorzy: Stefan Maciejewski, Szymon Baron, Tomasz Kwiatkowski, Józef Haduch. -
2019
Dnia 8 czerwca w Zakopanem na XI Zjeździe PTT w Zakopanem, wybrano prezesem PTT Jolantę Augustyńską – po raz pierwszy kobietę w dziejach stowarzyszenia. -
2022
Wydano jubileuszowy XXX tom Pamiętnika Odrodzonego PTT poświęcony Górom Skandynawii. -
2023
Uroczyste obchody w Zakopanem 150 lat Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego
Opracowano na podstawie: ,,WIERCHY” Rocznik Jubileuszowy 1873 – 1948, Kraków 1948; Z. Radwańska – Paryska, W.H. Paryski – Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Wydawnictwo Górskie, Poronin 2004; Tatry 1873 – 1973, druk SKPG OM PTTK i RO ZSP, Kraków 1973; Encyklopedia Powszechna PWN, wydanie III – t. I – IV, Warszawa 1983; Stefan Maciejewski, Kronika Odrodzenia PTT 1981 – 1989, Kraków 2011; R. Kuty, Tatry i Zakopane w ilustracji Walerego Eljasza – Radzikowskiego, Kielce 2020, Wydawnictwo, Księgarnia, Antykwariat Górski ,,Filar”; informacji z internetu.
Odznaka organizacyjna
…Towarzystwo wzorem innych towarzystw górskich w monarchii habsburskiej przyjęło jako odznakę szarotkę. Odznaka ta, typowa dla austro – niemieckich towarzystw była nie popularna wśród członków. Na pieczęci Towarzystwo umieściło rysunek głowy kozicy. Odznak wykonano nie wiele, już w 1877 r. zabrakło ich i zupełnie o niej zapomniano. Dopiero w l. 1906 – 07 wykonano nową odznakę opartą na motywach zakopiańskiej sprzączki góralskiej w połączeniu z rysunkiem głowy kozicy istniejącej na pieczęci Towarzystwa. Elementy te, w zmniejszonym wymiarze, zostały umieszczone w następnej odznace, wprowadzonej przez Towarzystwo w latach trzydziestych bieżącego stulecia. Posługiwało się nią Towarzystwo do końca swego istnienia.
Wg: Bolesław Chwaściński, Z Dziejów Taternictwa, O Górach i Ludziach, SPORT I TURYSTYKA – Warszawa 1979 – wydanie I
<< 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12